'Samen verantwoordelijk voor beheersing aardappelziekte'

Op het akkerbouwbedrijf van Willem van den Berg staat begin juli een mooi pootgoedgewas. Samen met Agrifirm-adviseur Erwin Boogaard trekt hij een plant uit de rij en bekijkt hij de goed ontwikkelde knollen. 'Als pootgoedteler moet je heel regelmatig door je percelen lopen en de groei en ziekteontwikkeling in de gaten houden', zegt de ondernemer die gangbaar en biologisch pootgoed teelt.

Van den Berg werkt met de Totaal Phytophthora Aanpak (TPA) van Agrifirm. Het TPA-dashboard geeft telers een gericht spuitadvies, gebaseerd op zowel unieke informatie zoals rassenkeuze en perceelsinformatie als het optreden van phytophthora in heel Nederland. Hij krijgt een bericht als het op een specifiek perceel verstandig is om te spuiten. Daarbij houdt het systeem sinds dit seizoen ook rekening met de lagere ziektegevoeligheid van robuuste rassen.

'Ieder ras vraagt om een eigen behandeling. In de Fontane rijd ik volgens het gewone schema', zegt de teler. 'Biologisch teel ik nu Beyonce in deelteelt met een collega, die sterk is op het gebied van phytophthora. In de biologische aardappelen is spuiten natuurlijk ook geen optie. In de gangbare aardappelen bespaar ik veel middel door sterke rassen te kiezen en gebruik te maken van TPA.'

Omdat de nieuwste versie van TPA rekening houdt met de kracht van robuuste rassen, kan de akkerbouwer daarin de ziektebeheersing optimaliseren. In het gangbare pootgoed geeft het TPA-dashboard zekerheid en vertrouwen voor de teler.

Gedeelde verantwoordelijkheid

Het verschil tussen de rassen is groot. In de Cammeo en Twister die hij gangbaar teelt, heeft Van den Berg tot begin juli respectievelijk nog niet en slechts eenmaal gespoten. In de Fontane al zes of zeven keer. De ziektedruk is deze lente en vroege zomer laag en dat geeft meer ruimte.

'TPA signaleert doorbraken. Vorig seizoen doorbrak de schimmel de resistenties van Twister en Carolus. Als ik een spuitadvies krijg, weet ik dat het echt nodig is en dan bespuit ik direct. Ik voel me verantwoordelijk om bij zo'n doorbraak de resistentie te beschermen met een middel.' Om samen de phytophthora te beheersen ziet Van den Berg het dan ook als zijn plicht om goed te scouten in het veld en het te melden als er een doorbraak is. Andere telers weten dan ook wat ze te doen staat.

Zekerheid

Adviseur Boogaard laat zien hoe de module op Mijn Agrifirm eruitziet. Hij wijst op de kaart waar de meldingen dit jaar zitten. Dat is gelukkig maar op een heel klein deel van Nederland het geval. In een kleurenbalk onder in beeld krijgt de teler informatie over hoe dringend een beschermende ronde nodig is per perceel.

Boogaard: 'Het voordeel van tijdig spuiten is dat je geen stopbespuiting hoeft te doen.' Van den Berg: 'Heel belangrijk, want dat is veel duurder. Als je het zo ver laat komen, krijg je een veel hogere rekening dan bij alleen preventief spuiten.'

In de winter bepaalt de teler samen met een Agrifirm-adviseur hoe het spuitschema wordt. In dat gewasbeschermingsplan zit rek. Bij een lage ziektedruk kun je bespuitingen doorschuiven. 'Dat kan oplopen, soms tot wel veertig dagen', stelt Van den Berg. 'Als het nodig is, moet je ook wat sneller gaan. Maar je kunt wat winnen ten opzichte van kalenderspuiten.'

Het mooie aan dit systeem vindt Van den Berg dat je als teler zekerheid hebt. 'De middelen zijn duur, maar er staat ook voor een vermogen op het land. Ik ben eerder geneigd om wat meer uit te geven om alles tot een goed einde te brengen, dan een serieus risico te lopen op een tegenvaller zoals phytophthora. De module van Agrifirm verdien ik met 1 hectare alweer terug.'

Boogaard vertelt dat er degelijke data achter TPA zitten. 'Phytophthora is van alle ziektes het best onderzocht in Europa. Achter ons model zitten data van Wageningen University & Research en EuroBlight. De 'rekenmotor' komt uit Wageningen. Het verschil is dat wij daarbovenop in ons dashboard rekening houden met middelencombinaties. We willen af van blokbespuitingen. Je kunt uitgaan van de beste cijfers van de twee gebruikte middelen, maar als er risico is door doorbraken van resistenties, moet je uitgaan van de slechtste werking.'

Ziekte voorkomen

Van den Berg kan dankzij een eigen veldspuit snel een ronde maken als dat nodig is. 'Ik spuit dus op het preventieve advies dat uit TPA komt. We moeten het samen onder controle houden. Voor mij is dat de noodzaak en de reden om mee te doen met TPA. Als iedereen zijn best doet phytophthora de baas te blijven, kunnen we de ziekte eronder houden. Dit systeem heeft als doel phytophthora te voorkomen!'

Boogaard sluit zich daarbij aan: 'We moeten aan het resistentiemanagement werken. TPA begint bij het uitgangsmateriaal, zet dan in op afwisselen en preventief werken, zodat we de phytophthora niet gaan selecteren.' Van den Berg: 'Haal niet het onderste uit de kan, voorkom wel bespuitingen!'